Phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền

Hành vi hiểm nguy Những ngày qua, tình hình biển Đông trở thành căng thẳng bởi Trung Quốc đặt giàn khoan HD-981 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Ông có bình luận gì về việc này? GS.TS Nguyễn Khắc Thuần. Với hành vi nguy hiểm này, Trung Quốc đã tiến rất sâu vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Vị trí của giàn khoa HD-981 chỉ cách Cù Lao Ré, huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi 119 hải lý. Công ước Quốc tế về luật biển năm 1982 quy định vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia là 200 hải lý, tính từ đường cơ sở nhưng Trung Quốc đã ngang nhiên bất chấp. Hành động này khiến dư luận thế giới rất bất bình. Trung Quốc đã tự đẩy mình vào vị thế cô lập và điều đáng nói là ngay ở Trung Quốc cũng có những học giả nghiêm chỉnh công khai phê phán hành vi này. Chính quyền Bắc Kinh muốn lợi dụng diễn biến chính trị bất ổn của một số khu vực trên thế giới để vừa khởi hấn, vừa thử phản ứng của các cường quốc và ASEAN. Nhưng rất tiếc, mô tả theo cách của chính người Trung Quốc xưa thì cái thu được chẳng đủ bù cho cái mất đi. Hình ảnh của Trung Quốc trước thế giới đang bị hoen ố bởi những hành vi ngược ngạo của họ. Theo ông, chúng ta nên chọn phương thức chống chọi nào đối với Trung Quốc để giành lại chủ quyền ở 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa? Dưới góc nhìn của một nhà nghiên cứu, tôi nghĩ tới 4 vấn đề quan yếu luôn liên hệ rất khăng khít với nhau. Thứ nhất, các nước ASEAN cần có tiếng nói thống nhất. Giàn khoan HD-981 là sự kiện cụ thể và gắn chặt với tình hình Việt Nam nhưng biển Đông thực thụ là vấn đề chung của các quốc gia Đông Nam Á, cũng như các quốc gia đang có những mối liên tưởng về quyền lợi trong khu vực đặc biệt này. Trung Quốc sẽ dễ dàng ra tay nếu ASEAN thiếu sự gắn kết bền vững. Thứ hai, các công cụ thông tin đại chúng cần nhanh chóng và mạnh mẽ làm cho cả thế giới hiểu rõ sự sai lầm và hiểm nguy của Trung Quốc trong xử sự ở biển Đông. Thứ ba, các phản ứng ngoại giao của quốc gia lúc này là khôn cùng quan yếu. Phàm là vấn đề của nhà nước thì dĩ nhiên phải có tiếng nói chính thức của quốc gia. Thứ tư, muôn sự đều có giới hạn. Chúng ta cần cho Trung Quốc thấy giới hạn mềm dẻo rút cuộc của mình. Lịch sử thế giới khắp Đông Tây cổ lai luôn cho thấy, sẽ không có quốc gia nào được hưởng bình an nếu không biết quý trọng độc lập và chủ quyền của các nước láng giềng. Phải có thực lực Đội tàu của ngư dân đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) ra đánh cá ở quần đảo Hoàng Sa- Ảnh: Người Lao Động. Biển Đông là nơi có nguồn tài nguyên rất phong phú. Có ý kiến cho rằng, Việt Nam cần phát triển kinh tế biển để bảo vệ chủ quyền. Ông nghĩ gì vế ý kiến này? Muốn bảo vệ chủ quyền, nhà nước nào cũng cần phải có thực lực. Nên chi, phát triển kinh tế luôn được quan hoài. Đây là chiến lược phát triển toàn diện, mạnh mẽ và bền vững chứ không phải chỉ ưu tiên phát triển kinh tế biển. Kinh tế có quy luật vận hành riêng của kinh tế. Bảo vệ chủ quyền cũng có những nguyên tắc riêng của bảo vệ chủ quyền. Hai lĩnh vực này liên hệ chặt đẹp với nhau, là tiền đề thắng lợi của nhau nhưng là hai chứ không phải một. Chúng ta nên phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền quốc gia và các quyền lợi liên can. Theo ông, làm sao để phát triển kinh tế biển thật tốt, giúp ngư gia bám biển và giữ vững chủ quyền quốc gia trong bối cảnh Trung Quốc liên tiếp có hành động khởi hấn? Quan sát lịch sử những diễn biến trên biển, tôi thấy, xưa nay Việt Nam luôn chủ trương khai khẩn kinh tế biển gắn liền với bảo vệ an ninh và chủ quyền nhà nước. Tất nhiên, do trình độ kỹ thuật và do nhiều tình cảnh khó khăn của giang sơn, hiệu quả thu được chưa cao. Đây cũng là vấn đề của hàng loạt quốc gia chứ không riêng gì Việt Nam. Bảo vệ ngư gia là vấn đề rất quan yếu. Giờ, nguyên cớ khiến cho một vài nơi ngư dân chẳng thể ra biển, ngoài sự khởi hấn của Trung Quốc còn là giá xăng dầu và sự xuống cấp của phương tiện đi biển. Hàng ngàn năm nay, ngư gia Việt Nam luôn chứng tỏ sự cần cù và năng động, ý thức gan dạ và lòng yêu nước nồng cháy. Chỉ cần tạo dịp cho ngư dân có đủ tàu đi biển hiện đại và cung cấp nhiên liệu với giá cả hợp lý, họ sẽ thực thụ là chủ nhân của biển cả. Phát triển kinh tế biển đang là mục tiêu chung của nhiều quốc gia. Trong những năm qua, Việt Nam đã có những biện pháp cụ thể gì để phát triển kinh tế biển, thưa ông? Trên biển là hoạt động náo nhiệt của những đoàn tàu vận chuyển. Trong biển là kho hải sản vô giá và cực kỳ phong phú. Dưới đáy biển là những mỏ dầu và mỏ khí. Việt Nam đã thấy rõ điều này và một chiến lược khai hoang cũng đã được xây dựng. Tất thảy những vấn đề này đã miêu tả đầy đủ trong các nghị quyết và chủ trương của Đảng, quốc gia. Một công dân lớn tuổi như tôi chỉ mong sao được chứng kiến sự thành công của kinh tế biển trong tương lai gần. Xin cảm ơn ông! VẤN ĐỀ thúc bách Trong những năm qua, kinh tế biển có vai trò quan trọng đối với sự phát triển nhanh và bền vững của nước ta. Tỷ trọng thu nhập quốc dân từ nguồn lợi biển ngày càng lớn. Do đó, việc phối hợp phát triển kinh tế biển với tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh trên biển cần được tôn trọng trong hoạch định chiến lược phát triển quốc gia và là nhu cầu CẤP BÁCH trong giai đoạn chiến lược Hiện nay. Đại hội lần thứ XI của Đảng chỉ rõ: Phải gắn phát triển kinh tế biển với đảm bảo quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền vùng biển. Những năm vừa qua, chúng ta đã chủ động xây dựng và từng bước hoàn thiện thế trận quốc phòng an ninh trên biển. Duyệt y nhiều biện pháp tổ chức giáo dục cho toàn dân về giá trị của biển, đảo trong quá trình thực hành 2 nhiệm vụ chiến lược; đã thành lập “Ban chỉ đạo Nhà nước về Biển Đông và hải đảo”; triển khai chương trình Biển Đông – hải đảo; ban hành 7 luật, 6 pháp lệnh, 2 bản tuyên bố, 19 nghị định và 6 quyết định liên hệ đến quản lý và bảo vệ lãnh hải đảo Việt Nam. Nước ta cũng đã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo thế đứng chân ổn định, chắc chắn, sẵn sàng ứng phó với các tình huống phức tạp xảy ra trên biển. Xây dựng hệ thống nhà ở, tường, kè chống xói lở trên các đảo thuộc các quần đảo; đã đầu tư hàng chục tỷ đồng cho xây dựng các công trình bảo đảm đời sống cho bộ đội và dân chúng huyện đảo Trường Sa. Đã xây dựng các lực lượng chuyên trách để từng bước thực hành quản lý Nhà nước trên các vùng biển duyệt y việc xây dựng các lực lượng và dụng cụ để chỉ huy điều hành cứu hộ, cứu nạn trên biển như: Hệ thống quan sát, trinh sát viên, cảnh giới từ xa, thông báo liên lạc hàng hải; thành lập đội tàu kè biên phòng, kiểm ngư, hải quan; tổ chức xây dựng và trang bị cho lực lượng cảnh sát biển; xây dựng hệ thống hải đăng; hoàn thiện bộ máy quản lý hành chính các huyện đảo, bổ nhậm chủ toạ UBND huyện đảo Trường Sa… Chúng ta cũng đã đầu tư hỗ trợ phát triển nghề đánh cá xa bờ. Nghị quyết 09 – NQ/TW ngày 9/2/2007 “Về chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020″ đã nhấn mạnh: “Thế kỷ 21 được thế giới xem là “Thế kỷ của đại dương”. Các quốc gia có biển đều rất quan tâm đến biển và coi trọng việc xây dựng chiến lược trên biển. Khu vực biển Đông, trong đó có vùng biển Việt Nam, có vị trí địa kinh tế và địa chính trị rất quan trọng với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và đa dạng. Ngày nay, biển càng có vai trò to lớn hơn đối với sự nghiệp phát triển tổ quốc”.